Urinary Tract Infection ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုးဝင္ျခင္း

Urinary Tract Infection ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုးဝင္ျခင္း

က်ြန္မအမ်ိဳးသား ဆီးသြားနည္းၿပီး (ကန္ ေတာ့ပါဆရာ) ညာဘက္ေဝွးေစ့ညႇစ္ထားသလိုနာေနလ္ို႔ပါ။ နာရင္ ေအာ္ေနရပါတယ္။ နာတဲ့အခါ အန္ပါတယ္။ ဆီးကလဲနီညိဳေရာနင့္ အနည္ပါသလိုပဲလို႔ေျပာပါတယ္ဆရာ။ Amoxilin နဲ႔ အအန္ေပ်ာက္ေဆးေတာ့ေသာက္ ထားပါတယ္။ အဲ့ဒါဘာျဖစ္တာလဲဆရာ။ ေသာက္ရကမဲ့ေဆးလဲၫႊန္ေပးပါအံုးဆရာ။ အသက္က ၃၉ နွစ္ပါဆရာ။ အရင္ကလဲျဖစ္ဖူးပါတယ္။ အခုျဖစ္တာေလာက္မဆိုးပါဘူးဆရာ။ သံမနိုင္ေက်ာက္မနိုင္ေဆး ေသာက္ရင္သက္သာသြားပါတယ္။ အခုေတာ့ မသက္သာဘူး။ ေဆးေသာက္ၿပီး ျပန္အန္ေတာ့ ပိုစ္ိုးပါတယ္။ မႏၲေလးၿမိဳ႕စြန္မွာ ေနတာပါဆရာ။

ပိုစ္ိုးပါတယ္လို႔ မေရးရပါ။ ပိုဆ္ိုးပါတယ္လို႔ေရးရပါတယ္။

ဆီးလမ္းေၾကာင္းဆိုတဲ့ ေက်ာက္ကပ္၊ ဆီးထြက္ျပြန္၊ ဆီးအိမ္ နဲ႔ ဆီးသြားျပြန္ တေနရာရာမွာ ေရာဂါပိုးဝင္တာ ခံၾကရတယ္။ ဆီးအိမ္မွာျဖစ္တာက သိပ္မဆိုးပါ။ ခ်က္ခ်င္းကုရင္ ေကာင္းသြားမယ္။ မဟုတ္ရင္ေတာ့ ေက်ာက္ကပ္အထိ ပိုးေရာက္သြားႏိုင္တယ္။ ဒါဆိုရင္ ဆိုးတယ္။

ဆီးအိမ္ပိုးဝင္ျခင္း လကၡဏာမ်ား
• ဆီးသြားတိုင္း ပူျပီး နာမယ္။
• ဆီးခဏခဏသြားခ်င္စိတ္ ျဖစ္ေနမယ္။
• ဆီးစပ္ ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းေနရာက နာမယ္။
• ဆီးထဲ အနယ္ပါမယ္။ ဆီးနံ႔ဆိုးတယ္။
• ဆီးထဲ ေသြးလဲပါတတ္တယ္။
• တခ်ိဳ႕မွာ အဲလိုဟာေတြ မခံစားရဘူး။

ေက်ာက္ကပ္ေရာင္ျခင္း လကၡဏာမ်ား
• ေက်ာက္ကပ္တည္ရာ ေနာက္ေက်ာ ဘယ္-ညာ ျဖစ္တဲ့ဘက္မွာနာမယ္။
• ကိုယ္ပူမယ္။ ခ်မ္းမယ္။
• ပ်ိဳ႕ခ်င္-အန္ခ်င္မယ္။
• ဆီးစစ္မွ ပိုး (ျပည္-ဆဲလ္) ေတြ႔ျပီး ေရာဂါလကၡဏာေတြ မခံစားရတာလဲ ရွိတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိေနရင္ေတာ့ ေဆးကုမွ ေကာင္းတယ္။ ကေလးေတြကိုလဲ ေဆးကုရမယ္။

ဆရာဝန္ျပဘို႔ မလြဲမေသြလိုသူေတြ
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္၊
• အသက္ၾကီးသူ၊
• ဆီးခ်ိဳရွိသူ၊
• ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါရွိထားသူ၊
• ခုခံအား မေကာင္းသူ။

တျခားေရာဂါေတြလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• (STD) လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြ ဥပမာ -
၁။ Chlamydia (ကလာမိုင္ဒီယား)၊
၂။ Gonorrhea (ဂႏိုရီးယား)၊
၃။ Trichomoniasis (ထရြိဳင္ကိုမိုးနပ္စ္)၊

တိတ္တိတ္ေလး ေနာက္ဆက္ျဖစ္ေစႏိုင္တာေတြရွိတယ္။
• ဆီးအိမ္ကေန ေက်ာက္ကပ္ဆီေရာက္ႏိုင္တယ္။ တဖက္ထဲျဖစ္ျဖစ္ ႏွစ္ဖက္လံုးျဖစ္ျဖစ္ ပိုးဝင္တာခံရမယ္။
• ေက်ာက္ကပ္ကို အလုပ္ဆက္မလုပ္ႏိုင္ေစတာအထိ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
• အစကတည္းက ေက်ာက္ကပ္ သိပ္မေကာင္းသူဆိုရင္ ပိုဆိုးေစမယ္။
• ရွားရွားပါးပါး ပိုးက ေသြးထဲေရာက္ရင္ တျခားေနရာေတြအထိ ပိုးေရာက္ကုန္မယ္။

ဘယ္ကေနစသလဲ
• အူေတြထဲမွာနဲ႔ မ်ိဳးပြါးလမ္းေၾကာင္းထဲမွာ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြရွိေနၾကတယ္။
• တကယ္ေတာ့ ဆီးဆိုတာ မေကာင္းေပမဲ့ က်န္းမာေနရင္ ပိုးေတြရွိမေနပါ။
• E. coli ပိုးကေနျဖစ္တာမ်ားတယ္။ အမွတ္မထင္ ေရာက္လာတယ္လို႔ ေျပာရမယ္။
• ဆီးလမ္းအဝကေန အထက္တက္မယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြက ဆီးသြားလမ္းတိုၾကလို႔ ပိုအျဖစ္မ်ားၾကတယ္။

ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားသူေတြ
• အမ်ိဳးသမီးမ်ား၊
• လိင္ဆက္ဆံမႈ ျဖစ္ႏိုင္-ျဖစ္ေနသူ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၊
• ေရ-အရည္ေသာက္နည္းသူမ်ား၊
• ေရစိမ္ျပီး ခဏခဏခ်ိဳးသူမ်ား၊
• ဆီးသြားခ်င္ေပမဲ့ မသြားေသးဘဲ ေအာင့္ထားသူမ်ား၊
• ေက်ာက္ကပ္မွာ ေက်ာက္ရွိေနသူမ်ား။

ေရာဂါေသျခာေအာင္လုပ္ျခင္း
• Urinalysis ဆီးစစ္ျခင္း၊ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြ ပါေန-မေန စစ္မယ္။
• ဆီးထဲမွာ ေသြးျဖဴဥနဲ႔ ေသြးနီဥေတြကိုလဲ ေရတြက္မယ္။
• Dipstick test နည္းနဲ႔စစ္တာျမန္တယ္။
• (ဗက္တီးရီးယား) အမ်ိဳးအစားလဲ ခြဲဘို႔လိုရင္လုပ္တယ္။

ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာနဲ႔ ဆီးခ်ိဳ
• ပိုအျဖစ္မ်ားတယ္။
• ခုခံအားလဲ နည္းေနတာရယ္ သၾကားဓါတ္ေၾကာင့္ ပိုးေတြပိုျပီး ပြါးလြယ္တာရယ္ေၾကာင့္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• ဆီးအိမ္သြား အာရံုေၾကာလဲ သိပ္မေကာင္းေနတာေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ေယာက္်ားေတြ ဆီးေအာင့္ျခင္း
အျဖစ္နည္းတယ္။ ျဖစ္ရင္ တျခားအခံ က်န္းမာေရးအေျခအေနတခုခု ရွိေနႏိုင္တယ္။ ဥပမာ ေက်ာက္ကပ္-ေက်ာက္၊ ဆီးအက်ိတ္ ၾကီးေနျခင္း၊ STDs လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ။

Honeymoon Cystitis မဂၤလာဦး ဆီးေအာင့္ျခင္း
• အျဖစ္မ်ားတယ္။
• ဆက္ဆံမႈေၾကာင့္ (ဗက္တီးရီးယား) ေတြကို ေနရာေျပာင္းပို႔ေပးသလိုျဖစ္ေစတယ္။
• တကယ္ေတာ့ မဂၤလာဦးမွာသာျဖစ္တာ မဟုတ္ပါ။ အိမ္ေထာင္မျပဳေသးဘဲ ဆက္ဆံမႈ စျပဳသူေတြလဲ ျဖစ္သလို ကေလးအေမ ျဖစ္ျပီးမွလဲ ျဖစ္တယ္။
• ကိုယ္ဝန္တားဘို႔သံုးရတဲ့ Diaphragm သားအိမ္ဝအဖံုး သံုးသူေတြလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ဘယ္လိုကုမလဲ
• ပဋိဇီဝေဆးနဲ႔ ေပ်ာက္တယ္။
• ေရ-အရည္မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။
• ဆီးသြားခ်င္ရင္ ေအာင့္မထားပါနဲ႔။
• ေက်ာက္ကပ္ ပိုးဝင္တာကို ဆိုးမွသာ ပဋိဇီဝထိုးေဆးလိုမယ္။
• ျပန္ျပန္ျဖစ္ေနရင္ ပဋိဇီဝေဆးနည္းနည္းကို ၾကာရွည္ေသာက္ပါ။ လိင္ဆက္ဆံျပီးတိုင္း ပဋိဇီဝေဆးတၾကိမ္ေသာက္ပါ။ ဆီးေအာင့္တယ္ထင္တာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္း ပဋိဇီဝေဆး ေသာက္လိုက္ပါ။

အသံုးမ်ားပိုးေသေဆးမ်ား
1. Amoxicillin, Augmentin, Keflex, Duricef, Ceftin, Lorabid, Rocephin, Cephalexin, Suprax တခ်ိဳ႕ပိုးေတြက ေဆးေတြကိုယဥ္ေနၾကတယ္။
2. Septrin, Bactrim DS, Septra တခ်ိဳ႕ပိုးေတြက ေဆးေတြကိုယဥ္ေနၾကတယ္။
3. Cipro, Levaquin, loxacin တခ်ိဳ႕ပိုးေတြက ေဆးေတြကိုယဥ္ေနၾကတယ္။ ကိုယ္ဝန္မွာမသံုးသင့္ပါ။
4. Tetracycline, Doxycycline, Minocycline ကေလးေတြနဲ႔ ကိုယ္ဝန္မွာမသံုးရပါ။
5. Gentamycin, Amikacin, Tobramycin တျခားေဆးေတြနဲ႔ပါေရာသံုးႏိုင္တယ္။
6. Clarithromycin, Azithromycin, Erythromycin လိင္လမ္းပိုးဝင္တာအတြက္သံုးတယ္။
7. Nitrofurantoin ကို ဆီးအိမ္ေရာင္တာအတြက္သာသံုးတယ္။ ပိုဆိုးတာမ်ိဳးအတြက္ မရပါ။ ပိုးေတြအမ်ိဳးမ်ိဳးကေနျဖစ္လို႔ ေဆးေရြးရ၊ ေျပာင္းရ၊ တြဲသံုးရႏိုင္တယ္။ ထပ္ျဖစ္ရင္ ဘယ္ေဆးနဲ႔ အရင္ကေပ်ာက္သလဲကို မွတ္ထားပါ။ မရေသးရင္ ေဆးေျပာင္းပါ။

ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာနဲ႔ ကိုယ္ဝန္
• ေက်ာက္ကပ္အထိပိုးဝင္တာ ျဖစ္လြယ္တယ္။
• ေဟာ္မုန္းေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• ၾကီးလာတဲ့သားအိမ္က ဆီးလမ္းကို ဖိေနလို႔ ဆီးကို ေအာင့္ထား၊ ေအာင္းထားသလိုျဖစ္ေနေစတယ္။

ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာနဲ႔ ေသြးဆံုးျခင္း
• ေသြးဆံုးခ်ိန္မွာ (အီစထိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္းနည္းလာတယ္။ ဆီးအိမ္ နဲ႔ (ဗဂ်ိဳင္းနား) ကို ပိုးဝင္လြယ္ေစမယ္။
• အသက္ၾကီးသူေတြ ပိုျဖစ္ၾကတယ္။ ခံစားရတာ ျဖစ္ေနၾကနဲ႔ မတူတတ္ဘူး။ ကေရာင္ေျခာက္ျခားျဖစ္တာ၊ စိတ္ကေရာက္ကယက္ ျဖစ္တာဆိုရင္ ဆီးကိုစစ္ဘို႔မေမ့ရပါ။

ေဆးရံုလူနာ
• ေရာဂါတခုခုနဲ႔ ေဆးရံုတက္ေနရရင္ ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဆီးပိုက္တပ္ထားရရင္ ေသျခာေပါက္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ကေလးငယ္ငယ္ေလးေတြက မေျပာတတ္လို႔ ဒါေတြျဖစ္ေနရင္ သတိျပဳပါ -
• ဘာလို႔မွန္မသိဘဲ ကိုယ္ပူမယ္၊
• ဆီးအနံ႔မေကာင္းျဖစ္မယ္၊
• အစားပ်က္မယ္၊ အန္မယ္၊
• အမူအယာ တမ်ိဳးျဖစ္မယ္။
• အသက္ ၁၁ ႏွစ္သမီးေတြ ၃% ၁၁ ႏွစ္သားေတြ ၁% မွာ ဆီးလမ္း ပိုးဝင္တယ္။
• အိမ္သာထဲမွာ ၾကာေနရင္ သတိထားၾကည့္ပါ။
• တခ်ိဳ႕ကေလးေတြမ်ာ ေမြးရာပါ ဆီးလမ္းအားနည္းခ်က္ ရွိေနႏိုင္တယ္။
• ေရအိမ္သြားနည္း သင္ထားေပးပါ။

ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ
• ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ၊
• လိင္ကိစၥ မတိုင္ခင္နဲ႔ ျပီးတိုင္းမွာ ဆီးသြားပါ၊
• သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ရာမွာ လက္ကို ေရွ႕ကေန ေနာက္ဘက္ဆီသာ တလမ္းသြားလုပ္ပါ၊
• မိန္းမကိုယ္သန္႔ရွင္းေရး ေဆးရည္ေတြ မသံုးပါနဲ႔။
• ေရခ်ိဳးရင္ ေၾကြကန္ထဲ စိမ္မခ်ိဳးဘဲ အထက္ကေန မိုးရြာသလို က်ေနတဲ့ ေရခ်ိဳးနည္း လုပ္ပါ။
• Cranberry (ခရင္ဘယ္ရီ) သီး ဆီးေအာင့္သူမ်ားအတြက္ အလြန္ေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ ကာကြယ္ရာမွာသာ ေကာင္းတယ္ ျဖစ္ေနတာကိုေတာ့ ေပ်ာက္ေအာင္ မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါ။ အရြယ္လတ္ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ ပိုသင့္တယ္။ ေဆးလံုး-ေဆးေတာင့္လုပ္ ေရာင္းတာလဲ ရွိတယ္။

Medicine for Diseases of Urinary Tract ဆီးလမ္းေၾကာင္းေရာဂါေဆးမ်ား
• Urethritis and Cervicitis caused by Chlamydia (ကလာမိုင္ဒီယား) ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ သားအိမ္အဝ-ဆီးျပြန္အဝေရာင္ျခင္း၊ = Erythromycin 250-500 mg QID, Doxycycline 100 mg BD or Azithromycin 500 mg OD

• Acute Pylonephritis ေက်ာက္ကပ္ျပြန္ ရက္တိုေရာင္ျခင္း၊ = Ciprofloxacin 400 mg IV BD or 750 mg BD Orally or Levofloxacin 500 mg IV OD or Ampicillin 1 Gm QID and Gentamycin 1 mg/kg TDS IV x 21 days
Ciprofloxacin 500-750 mg BD Orally x 21 days or Ofloxacin 200-300-400 mg BD Orally x 21 days or Trimethoprim-Sulpfamethoxazole 160/800 mg BD x 21 days

• Acute Cystitis and Acute Prostatitis ရက္တို ဆီးလမ္း၊ ဆီးအိမ္ေရာင္ျခင္း၊ က်ား-ဆီးႀကိတ္ေရာင္ျခင္း၊
Cephalexin 250-500 mg QID Orally x 1-3 days တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁-၃ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
Ciprofloxacin 250-500 mg BD x 1-3 days တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁-၃ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
Nitrofurantoin 100 mg BD-QID PC x 7 days တေန႔ ၂-၄ ၾကိမ္ (အစာနဲ႔)၊ ၇ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
Ofloxacin 200 mg BD x 1-3 days တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁-၃ ရက္၊ ဒါမွမဟုတ္
Trimethoprim-Sulfamethoxazole 160/800 mg stat ၁ ၾကိမ္ထဲ။

• Chronic Prostatitis နာတာရွည္ ဆီးလမ္း၊ က်ား-ဆီးႀကိတ္ေရာင္ျခင္း၊ = Ciprofloxacin 250-500 mg BD Orally x 1-3 months; Ofloxacin 200-400 mg BD Orally x 1-3 months; Trimethoprim-Sulfamethoxazole 160/800 mg BD x 1-3 months

• Urethritis ဆီးလမ္းျပြန္အဝ ေရာင္ျခင္း၊ = Cefixime 400 mg Orally once; Ciprofloxacin 500 mg Orally once; Ceftriaxone 250 mg IM once; Acute Interstitial Nephritis (Due to drugs such as Penicillins, Cephalosporins, Sulfonamides, NSAIDs, Rifampin, Phenytoin, Allopurinol and Infections ေဆးမ်ားေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္ေရာင္ျခင္းမ်ား၊ = Methylprednisolone 0.5-1 Gm/day x 1-4 days or Prednisolone 60 mg/day x 1-2 weeks; Acute Glomerulonephritis (Hypertension, Edema, urinary RBC and Albumin) = High-dose Steroids

Dr. တင့္ေဆြ    crd
https://www.facebook.com/photo.php?fbid=628754227254564&set=a.192997507496907.44630.100003599762468&type=1